اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ های روی زمین و فضا، می توانند دوردست کیهان را ببینند. صرف نظر از اینکه یک سیاره چقدر دور یا غیرعادی است، یک ویژگی مشترک در فضا غالب است: بسیاری از اجرام کروی هستند.
بنابراین، چه چیزی باعث گرد بودن این اجرام آسمانی می شود؟ به طور خلاصه، گرانش است.
آنجلی تریپاتی، اخترفیزیک‌دان در برنامه اکتشاف سیاره‌های فراخورشیدی ناسا در کالیفرنیا، به لایو ساینس توضیح داد: «این بسیار شگفت‌انگیز است که ما از گرد بودن چیزهای زیادی در فضا می‌دانیم.» اثر گرد گرانش نتیجه گرانش خود است، نیرویی که یک جسم – مانند یک جرم آسمانی – بر خود اعمال می کند. هنگامی که یک سیاره یا ماه به اندازه کافی جرم جمع می کند، جاذبه خود آن را به یک کره تبدیل می کند.
اجسام موجود در جهان پس از انفجار بزرگ، تقریباً ۱۳.۸ میلیارد سال پیش، شکل گرفتند. ذرات ریز گرد و غبار در ابرهای گرد و غبار عظیم دوناتی شکل شروع به برخورد کردند. به گفته ناسا، اگر برخوردها به اندازه کافی ملایم بود، ذرات غبار با هم ذوب می شدند. برخوردهای بعدی یک اثر گلوله برفی را به وجود آورد: هر چه سیاره در حال جوانه زدن جرم بیشتری به دست آورد، گرانش آن قوی تر می شود و ماده بیشتری را به داخل می کشد.
برونو مرین، ستاره شناس و رئیس مرکز داده های علمی ESAC آژانس فضایی اروپا در مادرید توضیح داد: «این گرانش همه مواد را به سمت مرکز گرانش می کشد. او آن را به یک سینک آشپزخانه تشبیه کرد، جایی که “تمام آب از طریق سوراخ در پایین جریان می یابد.” در مورد سیارات، “هر تکه ماده سعی می کند تا حد ممکن به مرکز ثقل نزدیک شود.”
اجسام سیاره ای به بازآرایی ماده تا رسیدن به تعادل ادامه می دهند، حالتی که هر نقطه تا حد امکان به مرکز نزدیک است. به گفته مرین، تنها شکلی که به این تعادل در فضا می رسد، یک کره است.
عطارد و زهره به دلیل چرخش آهسته ترشان به عنوان سیارات سنگی تقریباً کره های کاملی هستند. سیارات یخی نیز تقریباً کاملاً گرد هستند زیرا یخ به طور مساوی توزیع می شود. با این حال، هر سیاره ای یک کره بی عیب نیست. غول های گازی مانند مشتری و زحل به دلیل چرخش سریع خود در خط استوا برآمده می شوند. برای مثال، زحل شبیه توپ بسکتبال است که شخصی روی آن نشسته است. خود زمین به دلیل نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش خود دارای یک برآمدگی جزئی کمتر از ۱٪ است که آن را به یک کره مایل و کمی مسطح تبدیل می کند.
با وجود رواج اشکال کروی، بسیاری از اجرام آسمانی در فضا اصلاً کروی نیستند. سیارک ها و دنباله دارها به دلیل برخورد و چرخش می توانند اشکال مختلفی داشته باشند. مریخ یک قمر سیب زمینی شکل به نام فوبوس دارد. در واقع، از نزدیک به ۳۰۰ قمر شناخته شده در منظومه شمسی، تنها حدود ۲۰ قمر دارای شکل گرد مورد انتظار هستند. بقیه نامنظم هستند دلیل این اجسام غیر کروی جرم کمتر آنهاست، به این معنی که گرانش کافی برای شکل دادن به خود را ندارند، همانطور که توسط Tripathi توضیح داده شده است.
https://www.livescience.com/space/why-are-things-in-space-round
